Borneo - przewodnik

1. Egzotyczna przyroda - unikalne lasy deszczowe Borneo są domem dla orangutanów, nosaczy i tysięcy innych gatunków.
2. Kultura i tradycje - spotkasz tu lokalne plemiona, takie jak Dajakowie, i poznasz ich barwne rytuały.
3. Rafy koralowe - wybrzeża Borneo oferują doskonałe warunki do nurkowania wśród kolorowych raf i morskiego życia.

Borneo - podstawowe informacje

Gdzie leży Borneo?

Borneo to trzecia co do wielkości wyspa na świecie, zlokalizowana w Azji Południowo-Wschodniej. Politycznie podzielona jest między trzy państwa: Indonezję (Kalimantan), Malezję (stany Sabah i Sarawak) oraz Brunei.

Najważniejsze miasta i kurorty

• Kuching
• Kota Kinabalu
• Sandakan
• Banjarmasin
• Balikpapan

Język urzędowy i porozumiewanie się

Na Borneo obowiązują różne języki w zależności od części wyspy: w części indonezyjskiej język indonezyjski, w malezyjskiej - malajski, a w Brunei - również malajski. W miejscach turystycznych bez problemu można porozumieć się w języku angielskim.

Różnica czasowa względem Polski

Jeśli w Polsce jest 12:00, na Borneo jest 18:00.

Borneo - praktyczne informacje

Waluta i płatności

W części indonezyjskiej obowiązuje rupia indonezyjska (IDR), w malezyjskiej ringgit malezyjski (MYR), a w Brunei dolar brunejski (BND). Płatności kartą są możliwe w większych miastach i hotelach, jednak w mniejszych miejscowościach lepiej mieć przy sobie gotówkę. Przykładowy kurs wymiany to: 1 MYR ≈ 0,91 PLN.

Transport lokalny

Najpopularniejsze środki transportu to autobusy, minibusy oraz skutery. Orientacyjne ceny:

• Bilet jednorazowy na autobus: 2 MYR (ok. 1,80 PLN)
• Taksówka za 1 km: 2–3 MYR (1,80–2,70 PLN)
• Wynajem auta za dzień: od 150 MYR (ok. 135 PLN)

Bilety na transport publiczny najlepiej kupować w oficjalnych kasach lub aplikacjach. Taksówki są wygodne, a w większych miastach działa Grab, czyli lokalny odpowiednik Ubera. Wynajem auta jest opłacalny, ale warto pamiętać, że jakość dróg może być różna, szczególnie w mniej rozwiniętych regionach.

Internet

Zakup lokalnej karty SIM jest opłacalny, szczególnie jeśli planujesz korzystać z internetu w terenie. Popularni operatorzy to Celcom, Digi i Maxis. Przykładowy pakiet 10 GB kosztuje około 30 MYR (ok. 27 PLN). Kartę SIM można kupić na lotniskach, w kioskach i sklepach operatorów; do zakupu potrzebny jest paszport. Darmowe WiFi dostępne jest w hotelach, kawiarniach i niektórych centrach handlowych.

Przykładowe ceny

• Jedzenie uliczne (np. satay - szaszłyki mięsne): 5 MYR (ok. 4,50 PLN)
• Obiad w restauracji średniej klasy: 20 MYR (ok. 18 PLN)
• Kolacja w restauracji premium: 50 MYR (ok. 45 PLN)
• Piwo: 10 MYR (ok. 9 PLN), kawa: 5 MYR (ok. 4,50 PLN), napój bezalkoholowy: 3 MYR (ok. 2,70 PLN)
• Bilet wstępu do popularnej atrakcji turystycznej (np. Park Narodowy Bako): 20 MYR (ok. 18 PLN)

Co ze sobą zabrać?

Borneo ma klimat tropikalny, więc najlepszym wyborem będzie lekka, oddychająca odzież, nakrycie głowy i wygodne buty trekkingowe. Warto zabrać adapter do gniazdek elektrycznych (typ G) oraz powerbank. Przydatne będą też kremy przeciwsłoneczne, repelenty przeciw komarom, apteczka podróżna oraz wodoodporna odzież na wypadek deszczu.

Loty do Borneo

Główne lotniska to Kuching (KCH), Kota Kinabalu (BKI) i Balikpapan (BPN). Lot z Polski, np. z Warszawy, trwa średnio 16–18 godzin z jedną lub dwiema przesiadkami. Bezpośrednie połączenia nie są dostępne, ale najczęściej korzysta się z linii Qatar Airways, Emirates lub Singapore Airlines.

Noclegi

Na Borneo znajdziesz noclegi w różnych standardach: od tanich hosteli, przez hotele 3* i 4*, aż po luksusowe resorty 5*. Przykładowe ceny:

• Hostel: od 50 MYR (ok. 45 PLN) za noc
• Hotel 3*: od 150 MYR (ok. 135 PLN) za noc
• Hotel 5*: od 400 MYR (ok. 360 PLN) za noc

Rezerwacja noclegów z wyprzedzeniem jest zalecana, szczególnie w szczycie sezonu. W regionie popularne są także domki w dżungli i ekologiczne wille.

Kuchnia regionu

• Laksa Sarawak: aromatyczna zupa na bazie mleka kokosowego z makaronem ryżowym, krewetkami i kurczakiem.
• Nasi Lemak: ryż gotowany w mleku kokosowym podawany z sambalem (pikantnym sosem), jajkiem i smażonymi rybami.
• Sago Worms: smażone larwy sago - lokalny przysmak w regionie.
• Pisang Goreng: smażone banany, często podawane jako deser.
• Kuih: małe kolorowe ciastka na bazie ryżu i kokosów.

Lokalne dania najlepiej próbować na ulicznych targach i w małych, rodzinnych restauracjach. W kuchni regionu dominują świeże owoce morza, mleko kokosowe, chili i tamaryndowiec.

Święta i festiwale

• Gawai Dayak (czerwiec): święto zbiorów obchodzone przez rdzennych mieszkańców Borneo, pełne tańców, śpiewów i tradycyjnych rytuałów.
• Hari Raya Aidilfitri (daty ruchome): koniec Ramadanu, czas uroczystych modlitw i rodzinnych spotkań.
• Sabah Fest (maj): festiwal kultury, podczas którego można zobaczyć tradycyjne tańce, stroje i rękodzieło.

Podczas festiwali mogą wystąpić utrudnienia w transporcie i wzrost cen noclegów.

Co warto przywieźć?

• Rękodzieło: tkaniny batik, drewniane figurki, biżuteria z pereł.
• Przysmaki: pieprz z Sarawak, ciastka Kuih, herbata Sabah.
• Kosmetyki: olej kokosowy, naturalne mydła.

Pamiątki najlepiej kupować na lokalnych bazarach, gdzie warto się targować.

Ciekawostki o regionie

W Borneo mieszka największa liczba orangutanów na świecie, a niektóre lasy deszczowe liczą ponad 130 milionów lat. Mieszkańcy wyspy często wierzą w duchy przyrody, a specyficzna lokalna tradycja to tzw. "longhouse" - domy na palach, zamieszkiwane przez całe społeczności. Warto także pamiętać o zasadzie zdejmowania butów przed wejściem do domu - to powszechny zwyczaj w regionie.