Ani to historyczne miasto położone we wschodniej Anatolii, w Turcji, tuż przy granicy z Armenią. Znajduje się w prowincji Kars, na malowniczym płaskowyżu, otoczonym dolinami rzeki Arpaçay. Dawniej było jednym z najważniejszych ośrodków handlowych na Jedwabnym Szlaku.
Ani nie jest współczesnym miastem, ale historycznym kompleksem ruin, dlatego dzieli się raczej na obszary archeologiczne niż klasyczne dzielnice. Trzy kluczowe miejsca w Ani to:
Językiem urzędowym jest turecki. W obszarze turystycznym można porozumieć się także po angielsku, a ze względu na bliskość Armenii zdarza się, że mieszkańcy znają podstawowe zwroty w języku ormiańskim.
Czas w Ani to UTC+3. Oznacza to, że jeśli w Warszawie jest 12:00, w Ani jest 13:00 (czas letni) lub 14:00 (czas zimowy).
Najlepszy czas na wizytę w Ani to wiosna (kwiecień-czerwiec) i jesień (wrzesień-październik). W tych miesiącach pogoda jest łagodna, a temperatury umiarkowane, co sprzyja zwiedzaniu.
Latem (lipiec-sierpień) w regionie może być gorąco, a turystów więcej. Zimą natomiast temperatury spadają poniżej zera, co może utrudniać wędrówki po ruinach - jednak wtedy jest spokojniej i taniej. W zimowych miesiącach warto zabrać ciepłą odzież, ponieważ wiatr na otwartym płaskowyżu jest szczególnie dokuczliwy.
W regionie Kars, gdzie znajduje się Ani, odbywają się lokalne festiwale, takie jak Święto Mleka czy Festiwal Zimy, które mogą być dodatkową atrakcją, ale nie mają bezpośredniego związku z ruinami Ani.
W sezonie wysokim ceny noclegów i wycieczek mogą być nieco wyższe. Poza sezonem (zima) można znaleźć tańsze oferty, ale godziny otwarcia atrakcji mogą być skrócone.
Walutą w Turcji jest turecka lira (TRY). W regionie Kars warto mieć przy sobie gotówkę, ponieważ w pobliżu ruin Ani nie znajdziesz bankomatów ani punktów płatności kartą. Przykładowy kurs wymiany to około 1 TRY = 0,16 PLN. Walutę najlepiej wymieniać w kantorach w Kars lub w dużych miastach. W hotelach kursy mogą być mniej korzystne.
Do Ani najłatwiej dostać się z miasta Kars, oddalonego o około 45 km. Najpopularniejszą opcją jest wynajem taksówki, która kosztuje około 300-400 TRY (48-64 PLN) w obie strony, wliczając czas oczekiwania. Alternatywnie, można skorzystać z lokalnych wycieczek organizowanych przez biura podróży. W samym Ani poruszamy się pieszo, ponieważ to obszar archeologiczny.
W ruinach Ani nie ma dostępu do WiFi. Warto kupić lokalną kartę SIM, jeśli planujesz korzystać z internetu w regionie. Popularni operatorzy to Turkcell i Vodafone. Przykładowy pakiet 5 GB internetu kosztuje około 100 TRY (16 PLN). Kartę SIM można kupić w sklepach operatorów w Kars, a do zakupu wymagany jest paszport.
Zalecany ubiór to wygodne buty trekkingowe i odzież dostosowana do zmiennych warunków pogodowych, szczególnie wiosną i jesienią. Latem niezbędny jest krem przeciwsłoneczny, a zimą ciepła kurtka. Przydatne mogą być także okulary przeciwsłoneczne, nakrycie głowy i woda. Nie zapomnij dowodu tożsamości, a jeśli planujesz wynajem samochodu – międzynarodowego prawa jazdy.
Najbliższe lotnisko to Port Lotniczy Kars Harakani (KSY). Loty z Polski do Kars wymagają przesiadki, najczęściej w Stambule. Średnia długość podróży to około 6-8 godzin. Linie lotnicze obsługujące trasę to m.in. Turkish Airlines i Pegasus Airlines.
Najlepsze miejsca na nocleg znajdują się w Kars. Popularne opcje to:
Ceny noclegów wahają się od 200 TRY (32 PLN) za hostel do 1000 TRY (160 PLN) za hotel 4*.
Kuchnia regionu Kars, w którym leży Ani, jest niezwykle różnorodna. Jednym z najbardziej charakterystycznych dań jest kuymak - kremowy gulasz z serem i mąką kukurydzianą. Kolejnym specjałem jest piti – aromatyczna zupa z jagnięciny, gotowana w glinianych garnkach. Warto spróbować także lokalnych serów, takich jak słynny ser kaşar. Na deser polecam baklavę oraz helvę z orzechami. Lokalne smaki najlepiej odkrywać w restauracjach w Kars, takich jak Hanımeli Restaurant czy Kars Kaz Evi.
W Kars nocne życie jest spokojne, skupione w lokalnych barach i restauracjach. Popularne miejsca to puby w centrum miasta, gdzie można spróbować tureckiego piwa Efes lub posłuchać muzyki na żywo.
Jednym z najlepszych punktów widokowych w Ani jest wzgórze na północ od ruin, skąd rozciąga się widok na katedrę i rzekę Arpaçay. Warto odwiedzić to miejsce o zachodzie słońca, kiedy ruiny zyskują magiczny blask.
Z Ani warto przywieźć lokalne rękodzieło, takie jak haftowane tkaniny czy ceramika. Region Kars słynie także z unikalnych serów, zwłaszcza kaşar i gravyer, które są świetnym pomysłem na prezent. Pamiątki najlepiej kupować na bazarze w Kars, gdzie znajdziesz także lokalne przyprawy, takie jak sumak i suszone zioła. Kolejną propozycją są miody z okolicznych pasiek. Tych produktów trudno szukać poza regionem, co czyni je wyjątkowymi.
Ani jest nazywane „Miastem 1001 Kościołów” ze względu na liczne świątynie, które niegdyś zdobiły miasto. Znajdowało się tu około 40 katedr i kościołów. W średniowieczu Ani było jednym z najbogatszych miast świata, rywalizującym z Konstantynopolem i Bagdadem. Co ciekawe, miasto zostało opuszczone po serii trzęsień ziemi i najazdów. Dziś jest to miejsce wpisane na listę UNESCO, przyciągające miłośników historii i archeologii z całego świata.
Pogoda w Ani zachęca do odwiedzin przez większą część roku, choć warto dostosować plany do pory roku. Latem, od czerwca do sierpnia, temperatury w ciągu dnia osiągają przyjemne 16-21°C, a nocą sięgają 11-14°C, co sprzyja zwiedzaniu ruin starożytnego miasta i spacerom po malowniczych wzgórzach. W tym okresie można liczyć na nawet 28 słonecznych dni w miesiącu i minimalne opady deszczu, co czyni lato idealnym czasem na zorganizowane wycieczki objazdowe.
Wiosną i jesienią pogoda jest bardziej zmienna – temperatury wahają się od 5°C w marcu do około 12-13°C w maju i październiku. Poranki bywają chłodne, dlatego warto zabrać ze sobą cieplejsze ubrania. Natomiast zima, od grudnia do lutego, to czas dla miłośników surowych krajobrazów i spokojnego zwiedzania – temperatury spadają poniżej zera, a śnieg dodaje ruinom Ani wyjątkowego uroku.